Symposium


11  OKTOBER  2017


Bildung.city | Amsterdam

Meer leidinggeven!
het einde van de zelfsturende teams?


Zelfsturende teams: het was en is nog altijd een populaire manier om het zorgbedrijf in te richten. Zelfsturende teams zijn goedkoper door het verdwijnen van managers, functioneren beter door grotere betrokkenheid en welbevinden van medewerkers. Het zijn de argumenten voor grootschalig overschakelen naar dit organisatieprincipe.

Het idee lijkt in de basis goed bedacht, maar er zijn in de praktijk flinke scheuren waar te nemen. Zo stijgt het ziekteverzuim in de teams en dan met name het langdurig verzuim, zo is te lezen in Persbericht: Onderzoek: Start zelfsturing leidt tot stijging verzuim. En de veronderstelde productiewinst wordt niet teruggezien, integendeel, soms daalt de productiviteit met tientallen procenten.
Bron: Artikel van door Bart Groothuis en Peter Turpijn in BoardRoom ZORG

De stijging van het ziekteverzuim wordt verklaard uit solidariteit: teamleden aarzelen om kortdurend ziekteverlof op te nemen, wat slecht uitpakt voor de langere termijn.

De daling van productiviteit wordt grotendeels op het conto gezet van het in eigen beheer moeten administreren en plannen van de zorg. Met het verdwijnen van leidinggevenden is deze taak bij het team belegd. Daar komt bij dat er nu niemand meer is die kan voorkómen dat het te vaak dezelfde medewerkers zijn die zich verantwoordelijk voelen voor roostergaten en ander ongemak Dat komt gezondheid en productiviteit ook niet ten goede.

De Nza (Volkskrant 30 maart jl.) legde een vinger op de zere plek door te constateren dat wij op dit moment, van het beschikbare geld voor de langdurige zorg slechts 60 procent direct ten goede laten komen aan de uitvoering, d.w.z. aan wassen, aankleden, verbinden, behandelen etc. Het feit dat momenteel 40 procent van de tarief inkomsten gaat naar respectievelijk verblijfskosten (20 procent) en organisatie en overheadkosten (20 procent), is een direct gevolg van gevoerd (overheids)beleid.

Het wegsturen van managers heeft dit niet gekeerd. De 20 procent organisatie- en overhead kosten worden nogal eens populair weggezet als kosten van managers die er hun zakken mee vullen. Berenschot deed vorig jaar onderzoek naar het aandeel van de kosten van management. Wat blijkt? In de ouderenzorg maken de loonkosten van alle leidinggevenden samen nog geen 4,3 procent uit van totale organisatiekosten (Financieel Dagblad; sept. 2016). Zorgvuldigheid ook met getallen is belangrijk en voorkómt dat we de verkeerde maatregelen nemen met elkaar.

Zelfsturing: het klinkt mooier dan het is? Ja, wanneer er onjuiste veronderstellingen aan ten grondslag liggen, er geen oog is voor de nadelen en het wordt gezien als oplossing voor alle problemen. Tijd voor een verstandig tegengeluid, want er is nog genoeg te doen in de zorg!